Δημήτρης Κόκορης (Περιοδικό Αντί, τεύχος 909)

Η ένατη ποιητική συλλογή του Σταύρου Ζαφειρίου συγκροτεί μία λογοτεχνικά σύνθετη και καλλιτεχνικά ώριμη κατάθεση. Ο τίτλος «Χωρικά» υποκρύπτει συμπυκνωμένη αμφισημία: πρόκειται για ποιήματα που αφορούν το χώρο ως υπαρξιακή σήμανση («και ο χώρος υφαίνει το σχήμα του γύρω από εμάς, / μια κι εμείς είμαστε ο ίδιος ο χώρος», σ. 11), αλλά ταυτόχρονα εγκιβωτίζουν τη ρυθμική φόρτιση και το νοηματικό βάθος των λυρικών τμημάτων μιας τραγωδίας (=χορικά).

Το βαθύτερο θεματικό πεδίο της συλλογής οριοθετείται από τον εσώτερο χώρο που καλύπτει η ανθρώπινη ύπαρξη ως οντότητα και σφραγίζεται από το κατεξοχήν διακύβευμα του ποιητικού λόγου: το χρόνο. Ο Ζαφειρίου αξιοποιεί την ορολογία και την οπτική των θετικών επιστημών (ιδίως της Φυσικής) και, μπολιάζοντας με αυτές τις ποιητικές του εγγραφές, διανοίγει με καλλιτεχνικώς δικαιωμένες καταθέσεις το πεδίο της υπαρξιακής και μεταφυσικής αναζήτησης.(…)

(…) Η ροπή του Ζαφειρίου προς το συνθετικό ποίημα, του οποίου οι επί μέρους εκφάνσεις στοιχειοθετούν ένα οργανικό σύνολο, επιβεβαιώνεται λειτουργικά και στα Χωρικά. Το κάθε ποίημα διατηρεί μια σχετική αυτονομία, αλλά ο ποιητής δεν στοχεύει στη γραμμική παράθεση μεμονωμένων εκλάμψεων· αξιοποιώντας έναν υψηλό βαθμό δραματικότητας –υπό την έννοια της πυκνής διαδοχής ομιλουσών φωνών, εικόνων, συναισθημάτων, βιωμάτων και σκέψεων– διασφαλίζει και την εσωτερική ενότητα του ποιητικού υλικού του και την ανάδυση μιας νεοτερικής αύρας από αυτό. Η μοντέρνα εκφραστική ταυτότητα των ποιημάτων εδράζεται και στην ελεγχόμενη διάσπαση της έλλογης αλληλουχίας: ο ποιητής εντάσσει σε κάθε ποιητική εγγραφή λεκτικά μορφώματα και μικρής έκτασης εικόνες, που διασπούν τη ρεαλιστική κανονικότητα, αφήνοντας ίχνη μοντέρνας αίσθησης και όχι αποδείξεις εξεζητημένης φαντασιοκοπίας.

Ο Ζαφειρίου δόμησε τα Χωρικά κατά το αρχιτεκτονικό σχέδιο μιας αρχαίας τρα-γωδίας, υποδηλώνοντας την ποιητική εκφορά της υπαρξιακής περιπέτειας· μιας περιπέτειας με πανάρχαιη προέλευση και διαχρονική ισχύ. Ωστόσο, προσάρμοσε την ποιητική πνοή του στα λυρικώς δομημένα τμήματα της αρχαίας καλλιτεχνικής μήτρας (Πάροδος, Στάσιμα, Έξοδος), έχοντας δημιουργικά ενσωματώσει σε αυτά και στιχομυθίες μεταφυσικού βάθους και υπαρξιακής φόρτισης. (…)

(…) Γοητευτική και δονούμενη, η ποιητική γλώσσα του Ζαφειρίου επαναδιατυπώνει με προσωπικό τρόπο διαχρονικά και υπερτοπικά ερωτήματα και καταφέρνει με τα Χωρικά να σημάνει τη γόνιμη συνέχιση μιας σύνθετης και δημιουργικής λογοτεχνικής πορείας.